Το αίσθημα της αδικίας προκαλεί αρνητικές συναισθηματικές αντιδράσεις, και επηρεάζει σε μεταγενέστερο στάδιο τη λήψη αποφάσεων. Οι άνθρωποι που νιώθουν αδικημένοι στο εργασιακό περιβάλλον, εκφράζουν την οργή τους όχι μόνο προς τα άτομα που τους έχουν αδικήσει, αλλά και σε άλλους που δεν ευθύνονται. Με τον τρόπο αυτό, δημιουργείται μία αλυσιδωτή, επανάληψη της αδικίας καθώς οι αδικημένοι υιοθετούν την συμπεριφορά των ανθρώπων που τους αδίκησαν. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως “γενικευμένη αρνητική αμοιβαιότητα”.

Κατά τον Καθηγητή Bernd Weber του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, οι υπάλληλοι που εισπράττουν την αδικία από τους εργοδότες τους, τείνουν να την αναπαράγουν στους υπαλλήλους που βρίσκονται σε χαμηλότερη ιεραρχική θέση στον χώρο εργασίας. Αυτό που προκύπτει και επιβεβαιώθηκε στο ‘Παιχνίδι του Δικτάτορα’, είναι πως η έκφραση των συναισθημάτων μέσω μιας επιστολής από τους ανθρώπους που έχουν αδικηθεί, συμβάλλει στην εξισορρόπηση των συναισθημάτων.

Πιο συγκεκριμένα, στο ‘Παιχνίδι του Δικτάτορα’, καλέστηκαν 237 συμμετέχοντες έχοντας τον ρόλο του δικτάτορα, όπου εν συνεχεία έπρεπε να επιλέξουν αν θα μοιράσουν ένα χρηματικό ποσό ισόποσα στα μέλη της ομάδας τους, ή αμα θα ήταν προτιμότερο κατά τους ίδιους να κρατήσουν το μεγαλύτερο ή όλο το μερίδιο για τον εαυτό τους, καταβάλοντας έτσι ένα μικρότερο ή μηδενικό χρηματικό ποσό στα μέλη. Από την άλλη πλευρά τα μέλη, ήταν σε παθητική θέση, αυτό σημαίνει ότι έπρεπε απλά να δεχτούν την απόφαση του δικτάτορα, για αυτό το λόγο ονομάζεται το “Παιχνίδι του Δικτάτορα”. Το αποτέλεσμα ήταν, πως το 83% των δικτατόρων επέλεξε την άνιση διανομή, ενώ τα μέλη της ομάδας δέχτηκαν την κατάσταση παρά την συναισθηματική φόρτωση.

Σύμφωνα με το παραπάνω πείραμα, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα μέλη που αδικήθηκαν, υιοθέτησαν την ίδια συμπεριφορά ως έναν τρόπο αντιμετώπισης ενάντια στην δική τους αδικία. Σε συνέχεια του πειράματος, οι ερευνητές ενδιαφέρθηκαν να ανακαλύψουν τον τρόπο που μπορεί να “σπάσει” ο κύκλος της αδικίας, καταλήγοντας έτσι σε τρία σενάρια. Στο πρώτο σενάριο, μία παύση τριών λεπτών θα οδηγούσε σε μία συναισθηματική αποσύνδεση από το γεγονός. Σε δεύτερο σενάριο, τα μέλη της ομάδας καλέστηκαν να σκεφτούν μία ουδέτερη εικόνα που θα τους επέτρεπε να αποσπάσουν την προσοχή τους, ενώ στο τρίτο σενάριο ζητήθηκε από τα μέλη να γράψουν μία επιστολή προς τον δικτάτορα που τους αδίκησε, εκφράζοντας την δυσαρέσκειά τους. Αποδείχθηκε πως το τρίτο σενάριο αποτέλεσε τον καλύτερο τρόπο διαχείρισης της κατάστασης, αφού έτσι οι αδικημενοι συμπεριφέρθηκαν πιο δίκαια απέναντι στους άλλους. Εφόσον, τα αρνητικά συναισθήματα των μελών προέρχονται από την άδικη αντιμετώπισή τους, η αποτελεσματική ρύθμιση των συναισθημάτων αυτών οδηγεί στη μείωση της γενικευμένης αρνητικής αμοιβαιότητας”.

Συνοψίζοντας, όταν κάποιος βιώνει την αδικία και αναπτύσει συναισθήματα θυμού ή οργής, είναι απελευθερωτικό να τα εκφράζει, έτσι ώστε όντας πιο ελεύθερος πια, να μπορεί να αξιολογήσει την κατάσταση και να μην αναπαράξει σε τρίτους την αδικία που βίωσε.

Βιβλιογραφία

• Strang, S., Grote, X., Kuss, K., Park, S. Q. & Weber, B. (2016). Generalized Negative Reciprocity in the Dictator Game - How to Interrupt the Chain of Unfairness. Scientific reports, 2016, Vol.6 (1), p.22316-22316
• Weib, M., Robrigues, J., Paelecke, M,. & Hewig, J. (2020). We, Them and It: Dictator Game Offers Depend on Hierarchical Social Status, Artificial Intelligence, and Social Dominance. Frontiers In Psychology, 11. Doi: 103389/fpsyg.2020.541756